„KTO? DLACZEGO?”, CZYLI NAUKOWE PODEJŚCIE DO WOLONTARIATU
Psycholog Philip Zimbardo, profesor Uniwersytetu Stanforda z Kalifornii odkrył niedawno coś, co nazwał „niesamowitą akcją” – tak właśnie określił Szlachetną Paczkę. Jako twórca „Projektu Bohaterskiej Wyobraźni” (z ang. Heroic Imagination Project) włączył się w badania prof. Agnieszki Wilczyńskiej z Uniwersytetu SWPS oraz prof. Rafała Ohme, założyciela NEUROHM. Sprawdzą, co sprawia, że nasi wolontariusze angażują się w pomoc innym ludziom. To właśnie oni – wolontariusze – dzisiaj, 5 grudnia świętują z okazji Międzynarodowego Dnia Wolontariusza.
Szlachetna Paczka już XVIII raz skupia w słusznym celu wolontariuszy i darczyńców. Cel jest niezmienny – pomóc tym, którzy tej pomocy potrzebują. Od początku projektu połączyliśmy już 4 miliony ludzi. Pomoc do tej pory otrzymało 150 tys. rodzin, a jej wartość przekroczyła 250 mln zł. To sprawia, że Szlachetna Paczka jest jedną z największych tego typu inicjatyw w Polsce i jedynym tak dużym systemem pomocy bezpośredniej na świecie.
Ten projekt nie byłby możliwy bez wolontariuszy, którzy wyszukują rodziny, a następnie stanowią ogniwo łączące je z darczyńcami. W tym roku dołączyło do nas aż 11 tysięcy wolontariuszy, którzy dotrą z pomocą do ponad 16 tysięcy rodzin. Pomóc może każdy!
Umysł bohatera
Nazwisko prof. Zimbardo znane jest nawet laikom – to legenda psychologii. Jego eksperyment więzienny, w którym badał role narzuconych ról społecznych na zachowanie jednostek, rozsławił go na całym świecie. W późniejszej karierze skupił się na badaniu nieśmiałości, a teraz swoje zainteresowania badawcze kieruje w stronę zagadnienia bohaterstwa codzienności. Założył fundację „Projekt Bohaterskiej Wyobraźni”, która działa także w Polsce, m.in. przez projekty edukacyjne. Zwyczajni ludzie, robiący niezwyczajne rzeczy – to właśnie go fascynuje. Czy robią to z potrzeby serca, współczucia czy traktują to jako pracę? Co się dzieje w umyśle wolontariusza? Na te oraz inne pytania stara się odpowiedzieć wraz z polskimi naukowcami – prof. Agnieszką Wilczyńską i prof. Rafałem Ohme.
Nadzwyczajna Paczka
– Szlachetna Paczka wydała mi się tak nadzwyczajna właśnie ze względu na rolę, jaką pełnią w niej wolontariusze – tłumaczy Zimbardo. – W projekcie darczyńcy przekazują innym podarunki, rzeczy codziennego użytku. Wszystko dla tych, którzy tych rzeczy potrzebują. Ale pomiędzy darczyńcami i potrzebującymi są tysiące wolontariuszy, którzy biorą podarunek i przekazują go rodzinie. Szlachetna Paczka ma wielu wolontariuszy, ale kim oni są? – zastanawia się profesor.
Zimbardo tłumaczy też, że Szlachetna Paczka jest wyjątkowa, ponieważ czasem bardzo biednym i wykluczonym społecznie, przywraca poczucie godności i przynależności. – Oni nie muszą błagać, wołać „potrzebuję!”, tylko dostają pomoc od tych, którzy robią to z radości pomagania – mówi. – Dzięki temu oni znów czują się częścią społeczeństwa, mają poczucie i dowód na to, że inni ich akceptują. A to ma kluczowe znaczenie dla wszystkich – dodaje.
Zbadać pomoc
Oczywiście zafascynowanie naszym projektem to nie wszystko. Prof. Zimbardo razem z wymienionymi już naukowcami z Polski: prof. Wilczyńską, wiceprezesem Fundacji Zimbardo Youth Center w Polsce i prof. Ohme, specjalizującym się w neurologii, założycielem firmy badawczej NEUHROM, przygotowali badanie, dzięki któremu dowiemy się, dlaczego wolontariusze angażują się w pomoc. – Będziemy używali naszych wysokich technologii, aby zmierzyć wspaniałe serca i umysły wolontariuszy, którzy działają w Szlachetnej Paczce – powiedział prof. Ohme o innowacyjnej metodzie BIOCODETM, która zostanie użyta w badaniu.
– Interesuje nas, kim są, jaka jest ich mentalność, czy angażują się i pomagają z litości, czy może napędza ich do działania coś innego – dodał prof. Philip Zimbardo. – Mam nadzieję, że uda nam się odkryć, co dzieje się w umyśle wolontariusza i dowiedzieć się, co decyduje o tym, że niektórzy z nas zostają „codziennymi bohaterami”.
Finał Szlachetnej Paczki coraz bliżej
5 grudnia, tuż przed finałem XVIII edycji Szlachetnej Paczki obchodzimy Międzynarodowy Dzień Wolontariusza. Finał, zwany „weekendem cudów” odbędzie się 8-9 grudnia w całej Polsce. Będzie się działo! Dwa intensywne dni, podczas których dziesiątki tysięcy paczek pojadą w Polskę – do magazynów, a potem do potrzebujących. Pomoc otrzyma ponad 16 tys. rodzin. Później, przez cały rok, będą one jeszcze pracować razem z wolontariuszami, by odmienić swoją sytuację życiową na stałe.
Pamiętaj, że Szlachetną Paczkę możesz wspierać cały czas, niekoniecznie przygotowując ją w listopadzie i grudniu.